Op maandag 13 april 2020 - 19:55 schreef Positivo het volgende:De 10 ergste epidemieën aller tijden
De mens heeft altijd te maken gehad met allerlei ziekteverwekkende virussen en bacteriën, die soms enorme epidemieën veroorzaken. Sommige ziekten zijn uitgeroeid en andere worden nog steeds met man en macht bestreden terwijl we ons proberen voor te bereiden op nieuwe, gemuteerde ziekten.
1. Pokken: Bijna een heel volk uitgeroeid
Doden: 300-500 miljoen.
Het dodental liep in de miljoenen, en artsen zien het uitroeien van pokken dan ook als een van de topprestaties van de geneeskunde in de 20e eeuw.
Zeker 500 jaar teisterde de ziekte alle continenten. In Zuid-Amerika is er bijna een heel volk aan ten onder gegaan en in Europa stierven tegen de 400.000 mensen per jaar aan de blaasjes, die op de huid beginnen en dodelijk zijn als ze nieren, lever en blaas bereiken.
Zo’n 35 procent van de slachtoffers is eraan gestorven, en overlevenden werden vaak blind en zaten onder de littekens.
2. De zwarte dood: Een derde van de Europeanen gedood
Doden: circa 200 miljoen.
Hevige inwendige bloedingen, builen zo groot als appels en koudvuur. Vóór de uitvinding van de antibiotica sloeg de pest wreed en dodelijk toe en roeide van 1300 tot 1700 grote delen van de Europese bevolking uit.
De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie yersinia pestis, die door vlooien overgebracht wordt. De bacterie weet de verdedigingsmechanismen van het lichaam, zoals de productie van antistoffen, te onderdrukken, en brengt zijn gastheer om.
Epidemie - pest
De bacterie yersinia pestis komt door de huid het lichaam in via vlooienbeten.
© G.D. Gaugler/Sca npix
3. De Spaanse griep: Immuunsysteem slaat op hol
Doden: 50-100 miljoen.
In de nadagen van de Eerste Wereldoorlog stortten veel naar huis teruggekeerde oorlogsveteranen ineens in.
De twee jaar daarop woedde de eerste wereldwijde epidemie, waarbij een op de 20 wereldburgers om het leven kwam.
Later onderzoek wees uit dat het immuunsysteem soms wel 150 verschillende antistoffen tegelijk activeerde.
Deze reactie noemen we een cytokinestorm, en vooral jonge mannen met een goed werkend immuunsysteem worden erdoor getroffen.
Kinderen, verzwakte mensen en ouderen zijn daardoor de dans ontsprongen.
Verdient het nieuwe coronavirus een plekje op de lijst?
In december 2019 kwamen de eerste berichten binnen over een mysterieus virus dat rondwaarde in de Chinese miljoenenstad Wuhan en symptomen als hoesten, koorts, ademhalingsproblemen en longontsteking veroorzaakte.
In januari 2020 werd het virus geïdentificeerd als coronavirus en kreeg het de naam SARS-CoV-2.
Sinds de eerste besmettingen heeft de ziekte zich verspreid naar meerdere continenten, en uit de meest recente cijfers blijkt dat meer dan 100.000 mensen zijn besmet en enkele duizenden mensen zijn overleden.
Het nieuwe coronavirus wordt beschouwd als zeer besmettelijk en de Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft de huidige situatie bestempeld als pandemie – oftewel een wereldwijde epidemie.
Het houdt echter niet in dat het nieuwe virus meteen op de lijst van de ergste epidemieën aller tijden komt.
Op dit moment heeft het coronavirus een betrekkelijk laag sterftepercentage van ongeveer 3,4%. Ter vergelijking: SARS had een sterftepercentage van ongeveer 10%, terwijl dat bij ebola maar liefst rond de 50% ligt.
4. Cholera: Dodelijke diarree
Doden: tot 140.000 per jaar.
‘De kleur van rijstwater en een vislucht.’
Zo beschrijven slachtoffers van cholera de soms wel 20 liter diarree die ze per dag produceren.
Ze lopen het risico aan uitdroging te bezwijken, vooral in gebieden met weinig schoon water.
Cholera besmet mensen via het drinkwater. De bacterie vindt haar weg naar het spijsverteringskanaal en boort zich in de darmwanden.
Hier veroorzaakt zij kramp en diarree – en brengt zo een vicieuze cirkel op gang: via de ontlasting komt de bacterie in nieuw water terecht, waar zij nog meer mensen besmet.
De ziekte is vaak te genezen met veel vocht, in ernstige gevallen via een infuus.
Epidemie: cholera
De cholerabacterie kan in maagzuur overleven.
© G. Murti/SPL/Sca npix
5. Malaria: Mug besmet elk jaar miljoenen
Doden: ruim 400.000 per jaar.
Jaarlijks worden 200 à 300 miljoen mensen besmet met malaria, de voornaamste doodsoorzaak in Afrika bij kinderen onder de vijf jaar.
10 tot 15 dagen na de prik van een mug krijgt het slachtoffer last van koorts, diarree, misselijkheid en braken.
Zeer kwaadaardige vormen van malaria vallen het centrale zenuwstelsel aan en leiden tot verlamming en coma.
Hoewel de ziekte veel voorkomt, is er nog geen goed vaccin, dus het gaat vooral om preventie met dagelijkse medicijnen.
Epidemie - malaria, malariamug
Via zijn snuit brengt de malariamug Plasmodium over, een micro-organisme.
© B. Reynolds/Corbis/Polfoto
6. Tuberculose: Oeroude longziekte
Doden: 1,5 miljoen per jaar.
Tuberculose (tbc) is momenteel de meest voorkomende dodelijke infectieziekte ter wereld.
Al duizenden jaren woedt deze longziekte, en onderzoekers hebben zelfs tbc-bacteriën gevonden in Egyptische mummies.
Ze denken dat de bacterie is overgesprongen van herkauwers op mensen toen we vee gingen houden.
Tbc is te genezen met antibiotica, maar in de Baltische staten zijn recentelijk multiresistente varianten gevonden.
Epidemie: tbc
Op röntgenfoto’s is tbc goed te zien (gele gebieden).
© SPL/Sca npix
7. Tyfus: Luizen brengen dodelijke ziekte over
Doden: ca. 150.000 per jaar.
Tyfus werd vroeger wel gevangeniskoorts genoemd.
De epidemie sloeg namelijk vaak toe in gevangenissen en op andere plekken waar mensen opeengepakt leven in slechte sanitaire omstandigheden.
Niet-behandelde tyfus kan doorslaan naar de bloedsomloop, met nierfalen, hevige koorts, delirium en tot slot de dood tot gevolg.
8. Hiv: Ergste vijand van het immuunsysteem
Doden: 35 miljoen.
In 1981 registreerde het Amerikaanse leger het eerste geval van aids.
Sindsdien tastte het hiv-virus de afweer van meer dan 25 miljoen mensen aan, die vervolgens stierven aan op zich onschuldige aandoeningen als een longontsteking.
Genezen van hiv is nog niet mogelijk, maar medicijnen kunnen het retrovirus wel afremmen.
Hiv - epidemie
© Shutterstock
9. Gele koorts: Leverfalen kost duizenden levens
Doden: 30.000 per jaar.
Gele koorts verspreidt zich net als malaria via muggen, en de WHO schat dat 30.000 mensen per jaar aan de ziekte overlijden.
In lichte gevallen heeft de patiënt alleen koorts en spierpijn, maar in dodelijke gevallen gaat de ziekte gepaard met lever- en nierfalen.
Als de lever uitvalt, kleurt de huid geel door de afvalstoffen, vandaar de naam.
Epidemie: polio
Vaccins hebben het aantal poliogevallen teruggebracht tot nog geen 1000 per jaar.
© J.-M. Boujou/AP/Polfoto
10. Polio: Kinderen zijn het slachtoffer
Doden: onbekend.
Polio verspreidt zich via de ontlasting en kan via de bloedbanen de neurotransmitters in het centrale zenuwstelsel bereiken. Hier kan de ziekte leiden tot verlamming van de ademhalingsspieren.
Als die het af laten weten, sterft de patiënt.
Polio treft om onbekende redenen vooral kinderen.
